ایران و مرحله پسا اسد 

سقوط ناگهانی و غیر منتظره دولت بشار اسد رئیس جمهوری سابق سوریه معادلات سیاسی را در دو حوزه منطقه ای و بین المللی بشدت تحت تاثیر این رخداد مهم قرار داد.

اسباب و عوامل زیادی موجب بروز این رخداد دردناک شد که بخشی از این عوامل داخلی و بخشی از آن منطقه ای و بین المللی است.

اما صرف نظر از چرایی سقوط دولت علوی سوریه پس از نیم قرن حاکمیت مطلق، یک نکته کلیدی توجه ناظران سیاسی را بر انگیخت و آن عقلانیت سیاسی جمهوری اسلامی در تعامل با این رخداد دراماتیکی است.

جمهوری اسلامی در طول 45 سال گذشته علیرغم تفاوت اساسی و اعتقادی با حزب بعث حاکم در سوریه توانست پایدارترین مناسبات راهبردی را با دمشق بر قرار کند.

حلقه محکم ارتباط تهران دمشق ،شخص مرحوم حافظ اسد رئیس جمهوری سابق سوریه بود که شدیدا اعتقاد داشت جمهوری اسلامی عمق استراتژیک سوریه است.

مرحوم حافظ اسد در طول دوران حاکمیت خود بر سوریه همواره به دلیل این رابطه تحت فشار آمریکا وبرخی کشورهای عرب منطقه قرار داشت. اما هر گز تحت تاثیر مشوق‌های فریبنده کشورهای عربی وغربی قرار نگرفت.

توطئه مشترک کشورهای عرب منطقه مانند عراق، اردن دوران ملک حسین و برخی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس نتوانست موضع مرحوم حافظ اسد را نسبت به جمهوری اسلامی تغییر دهد.

جمهوری اسلامی نیز با تمام توان در سخت ترین و طوفانی ترین شرایط ناشی از متغیرات جهانی و منطقه ای در کنار دولت حافظ اسد و در مرحله بعد دولت بشار اسد قرار گرفت.

سقوط ناگهانی دولت بشار اسد پس از 13 سال مقاومت در برابر گروهک‌های تروریستی شرایط را برای محور مقاومت و از جمله ایران دشوار ساخت. اما جمهوری اسلامی در برابر رخدادهای ناگهانی سوریه سیاستی کاملا منطقی ومبتنی برمنافع ملی و در چارچوب تلاش برای حفظ جایگاه محور مقاومت، اتخاذ کرد.

از مدت ها پیش جمهوری اسلامی سیاستی کاملا معقول و غیر تهاجمی در برابر مخالفان مشروع وغیر مسلح سوریه در پیش گرفت وحتی تهران نیز در مواردی میزبان دولت سوریه ومعارضین مشروع بود.

سقوط ناگهانی دولت بشار اسد به مفهوم پایان جهان برای ایران ومحور مقاومت نیست بلکه در میدان سیاست هرتغییری وهر اتفاقی محتمل است .

ایران در برابر این تغییر مهم می توانست شیوه های تقابل با مجموعه های غیر منضبط مسلح سوریه را با استفاده از قوه قهریه در پیش بگیرد.

ایران می توانست از وجود مدافعان حرم که تنها وظیفه آنان حفظ مراقد مقدسه در سوریه است و از توانمندی نظامی ومیدانی بالائی بر خوردار هستند، برای تقابل میدانی  با گروه های مسلح سوریه استفاده کند

اما هوشمندی سیاسی مقامات جمهوری اسلامی و تعامل منطقی ایران با رخدادهای سوریه موجب شد تا  رفتار گروه های مسلح در برابر ایران در مقایسه با گذشته تغییر کند.گروه های مسلح سوریه  از طریق برخی کشورهای منطقه تضمین های لازم را به ایران دادند که منافع ایران را محترم بشمارند.

سفرهای دورهای وزیر خارجه جمهوری اسلامی به کشورهای منطقه و تشریح دیدگاه های منطقی ومعقول ایران در برابر رخدادهای منطقه وسوریه این اطمینان را به گروه های مسلح در دمشق داد که ایران همواره خواهان حفظ تمامیت ارضی  وانسجام ملی سوریه است.

اگر چه برخی از افراد غیر منضبط در سوریه در یک حرکت  نمایشی از پیش طراحی شده به ساختمان سفارت ایران حمله کردند اما ایران با خویشتنداری و صبر وشکیبایی توام با تدبیر موفق به مهار حرکت های احساسی این گروه ها شد.

لذا ایران خود را برای مرحله پسا اسد آماده کرده و سازوکارهای لازم را برای حفظ انسجام محور مقاومت و منع سوریه از ورود به جنگ‌های طایفه ای وقومیتی تعریف کرده است.